Edukacja

Kapsaicyna w walce z otyłością

Kapsaicyna to składnik piekielnie gorących papryczek chilli, odpowiadający za ich charakterystyczną ostrość. Ujęcie badawcze nakreśla jej pochodzenie z roślin rodzaju capsicum, rodziny psiankowatych, a zaliczana jest do grupy wanilinoidów, należących do organicznych substancji chemicznych zwanych alkaloidami. Ujęcie historyczne opisuje debiut kapsaicyny w dwóch przypadkach – wyizolowania z papryki w 1876 roku przez J. C. Tresha oraz zbadania struktury chemicznej w 1920 roku.

Analiza zawartości kapsaicyny w paprykach wykazała, że nie występuje ona w popularnych odmianach zielonej, żółtej i czerwonej papryki, które spotykamy na warzywnych straganach. Najwięcej jest jej w paprykach rawit (zielonej i czerwonej) oraz papryce czerwonej kręconej.

Epidemia otyłości, narastający i coraz powszechniejszy problem w krajach rozwiniętych, prowadzący do rozwoju wachlarza chorób, takich jak choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie, cukrzyca typu 2, choroba zwyrodnieniowa stawów, czy niektórych rodzajów nowotworów, wymaga kompleksowego podejścia i przemyślanej strategii. Pomocnym narzędziem w tej walce okazuje się być kapsaicyna.

Badania kliniczne przeprowadzone na szczurach, którym podawano dawki 10 mg kapsaicyny na kilogram masy ciała, przy stosowaniu diety wysokotłuszczowej, wskazały zmniejszenie ogólnej masy ciała o 8% w porównaniu do grupy, której podawano sól fizjologiczną, co wytłumaczyć można zwiększeniem metabolizmu energii oraz lipidów poprzez wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny z rdzenia nadnerczy, prowadzącego do wzrostu efektu termogenicznego.

W szeregu badań z udziałem ludzi wykazano zwiększenie termogenezy po posiłkowej przy daniach z dodatkiem kapsaicyny. Powoduje ona również wzrost utleniania tłuszczów i wzrost zużycia energii związany z aktywacją współczulnego układu nerwowego przez katecholaminy oraz spadek apetytu. Kapsaicyna zwiększa zużycie energii poprzez aktywację brunatnej tkanki tłuszczowej. Przyjęcie kapsaicyny godzinę po krótkotrwałym wysiłku fizycznym pomaga w leczeniu hiperlipidemii oraz otyłości poprzez zwiększanie lipolizy.

Na dłuższą metę spożywanie kapsaicyny może mieć ograniczający wpływ na masę ciała poprzez zmniejszenie apetytu i ilości przyjmowanego pokarmu oraz poprzez efekt termogeniczny, związany z poceniem i podnoszeniem temperatury ciała.

W badaniach wykazano, że po spożyciu przystawki zawierającej 0,25% kapsaicyny przed każdym posiłkiem, badani ograniczyli spożywanie energii o 10-16%. Spożycie to było ograniczone o 10-12% gdy kapsułki z kapsaicyną połykane były z sokiem pomidorowym, a o 16%, kiedy kapsaicyna została dodana do soku pomidorowego. Przyjmowano najwyższą zalecaną dawkę.

Paradoksalnie, jednym z zastosowań kapsaicyny, ze względu na jej piekące i drażniące właściwości, jest jej użycie w leczeniu bólu. Podobne zjawisko występuje również w przypadku opiatów, które mają ugruntowane kliniczne zastosowanie przeciwbólowe, ale również prowadzą do nadwrażliwości bólowej.

 
Źródła: Westerterp-Plantenga MS1, Smeets A, Lejeune MP.

Sensory and gastrointestinal satiety effects of capsaicin on food intake. Int J Obes (Lond). 2005 Jun;29(6):682-8.

Jeong In Joo, Dong Hyun Kim, Jung-Won Choi and Jong Won Yun*. Proteomic Analysis for Antiobesity Potential of Capsaicin on White Adipose Tissue in Rats Fed with a High Fat Diet. Department of Biotechnology, Daegu University, Kyungsan, Kyungbuk 712−714, Korea

Takeshi Yoneshiro, Sayuri Aita, Yuko Kawai, Toshihiko Iwanaga, and Masayuki Saito. Nonpungent capsaicin analogs (capsinoids) increase energy expenditure
through the activation of brown adipose tissue in humans. Am J Clin Nutr April 2012 vol. 95 no. 4 845-850


<a href=\'http://www.freepik.com/free-photo/a-heap-of-chili-peppers_902057.htm\'>Designed by Freepik</a>

Marek Fisher

Absolwent Pomorskiego uniwersytetu medycznego. Dietetyk kliniczny i sportowy pracujący z takimi osobami jak Krzysztof Ignaczak – Wielokrotny reprezentant polski w siatkówce, Michał Gabiński – reprezentant polski w koszykówce, Paweł kiełek – zawodnik mma , Michał Kubiak – kapitan reprezentacji polski w siatkówce. Pasjonat dietetyki, dążący do ciągłego rozwoju wiedzy.